`Honden in stukken hakken is géén kunst'

250 Bezoekers kotsmisselijk en gechoqueerd door videokunstwerk, museum geeft geld terug
Een filmpje waarin kunstenaar Koen
Theys (49) een Duitse herdershond met een bijl in stukken hakt, choqueerde enkele bezoekers van het Gentse SMAK-museum zodanig dat de directeur deze week hun ticket terugbetaalde. 'Maar ik ben geen dierenbeul', zegt Theys. 'Met een levende hond had ik dit nooit gedaan.'
Zijn eindwerk zorgde ervoor dat hij van de academie van Gent gegooid werd. En ook nu, dertig jaar na datum, roept de video 'Crime 01' van Koen Theys (49) nog altijd tegenstrijdige reacties op - en zelfs kokhalsneigingen. De zwart-witvideo is het allereerste bewaarde werk van de Brusselse kunstenaar en maakt deel uit van een overzichtstentoonstelling die sinds kort in het SMAK-museum in Gent loopt.
Op de video is te zien hoe Theys, voor de gelegenheid met een Disney-masker van een hond op, stevig op een dode herdershond inhakt. Met een botte bijl probeert hij de kop en de poten van zijn lichaam te hakken. Omdat dat niet gemakkelijk lukt, zet de kunstenaar halverwege het filmpje zijn voet op het dier om daarna met volle macht de poot eraf te rukken. In het tweede deel van de video zien we het resultaat: twee afgekapte, bebloede hondenkoppen. Met een schreiende baby in een wipje er middenin. Kunst dus. Of Met, want enkele bezoekers die de tentoonstelling bezochten, waren zwaar gechoqueerd door de beelden. Eén iemand ging zelfs misselijk naar huis. `Dierenmishandeling en 'pure gruwel', zo wordt het werk op de SMAK-blog omschreven. 'Koen Theys hoort niet thuis in een museum, maar tussen Dutroux en Kim De Gel-der.' Of nog: 'Ik stel voor dat u (Koen Theys, nvdr.) zich dringend laat opnemen in een psychiatrische instelling.'
Gruwel in kunst
Omdat ook de directie van het museum bekritiseerd werd, zag artistiek directeur Philippe Van Cauteren zich genoodzaakt in te grijpen. 'Iemand zei dat haar bezoek geen zes euro waard was geweest, dus heb ik deze week het geld uit mijn eigen zak terugbetaald. Ik heb ook een privérondleiding gegeven aan enkele misnoegde bezoekers. Niet om hen te overtuigen, ik respecteer elke mening, maar wel om een genuanceerd gesprek over hedendaagse kunst te hebben. Mensen denken te gauw zwart-wit. Ze vergeten ook dat gruwel in kunst van alle tijden is. De Vlaamse primitieven schilderden eeuwen geleden toch ook martelaarspraktijken?'
Volgens Theys is het verhaal achter de verminkte honden complex. 'Ik heb me geïnspireerd op
een filmpje van Adolf Hitler die met zijn lievelingshond Blondi speelt. Dat lijkt idyllisch, terwijl de ware aard van Hitler totaal tegenovergesteld is. Mijn video illustreert dat. De baby tussen het hondenkoppel is dan weer een referentie naar het feit dat kunst en religie altijd vanuit geweld ontstaan, als een soort van tegenreactie.'
De honden vond Theys dertig jaar geleden in een asiel. 'Ik had de uitbaters gevraagd of ze me wilden bellen als er Duitse herders-moesten worden afgemaakt. Natuurlijk heb ik niet gezegd dat ik hun kop eraf zou kappen. Ik zei dat ik ze ging opzetten voor de tekenles. Anders had ik ze nooit gekregen natuurlijk.'
`Had ik hetzelfde met een varken of koe gedaan, had er geen haan naar gekraaid. Maar ik ben geen dierenbeul, zoals ze mij noemen. Met levende honden had ik zoiets nooit gedaan. En ook de baby heeft er geen trauma aan over gehouden. Twee jaar geleden zag ik de moeder van de man, een dertiger intussen, en die is fier dat hij aan mijn project mocht meewerken. Bovendien vonden zowel Jan Hoet als de directeur van tate Modern dit één van de beste tentoonstellingen die ze de laatste jaren gezien hadden. En dat wil toch iets zeggen.'
Pionier van de videokunst
De tentoonstelling loopt nog tot en met 18 augustus. We zijn niet van plan die vervroegd stop te zetten, of het werk uit de collectie te verwijderen', zegt Van Cauteren. 'Koen Theys is een pionier van videokunst in ons, land. Internationaal erkend ook, met werken in het Centre Georges Pompidou en zelfs het New Yorkse MOMA. De enige stappen die we overwegen, is meer duiding te geven bij de film.' Ook de Gentse schepen van Cultuur, die de beelden maandagavond tijdens de gemeenteraadscommissie verdedigde, ziet geen graten in de film. 'De beelden zijn schokkend, maar bezoekers worden daar voldoende voor gewaarschuwd.

GLYNIS PROCUREUR – Het Nieuwsblad
16 mei 2013

back