Van Hitlers homevideo’s tot jonge Youtube Hits

Op een zwart-witvideo is een gemaskerde man te zien die met een mes stevig inhakt op een dode hond. Het scherm ernaast toont een huilende baby geflankeerd door twee afgehakte hondenkoppen. Crime 01 is een behoorlijk onthutsend werk. Het is de registratie van een performance die Koen Theys in 1983 uitvoerde als afstudeerproject aan de Academie in Gent. Theys' docenten vonden het maar niets. 'Door die video werd ik van de Academie gegooid, lacht de kunstenaar. 'Sindsdien beschouw ik het als mijn eerste officiële werk.' De video baadt in de typische punksfeer van de vroege jaren tachtig en is één brok agressie. Het is een reactie op een homevideo die Hitler maakte van zijn hond Blondi in het Arendsnest. 'Ik vond het contrast tussen die idyllische beelden en de realiteit erachter boeiend, zegt Theys. 'Ik besloot er mijn eigen versie van te maken.'
Voor Diana gaat hij een jaar later opnieuw aan de slag met een filmpje van Hitler. De kunstenaar eigent zich beelden toe van een naakte Eva Braun die dartel in de natuur rondhuppelt. De grofkorrelige shots worden afgewisseld met een fakkeloptocht en soldaten in de loopgraven - alles ondersteund door een dreigende soundtrack.
De video van de toen 21-jarige kunstenaar mag nu wat gewichtig overkomen, hij werd onmiddellijk aangekocht door het Moma in New York. Sindsdien stelde Theys tentoon in allerlei grote musea in het buitenland. Maar in eigen land bleef het stil. 'In België gaat men heel conservatief om met kunst, zegt Theys. 'Mijn werk werd hier niet goed onthaald.' De evolutie van zijn oeuvre verloopt parallel met het grotere verhaal van de videokunst. Wanneer eind jaren tachtig geleidelijk aan wordt overgeschakeld naar digitale video, haakt de kunstenaar af. Aangezien die apparatuur aanvankelijk nogal complex en duur is, grijpt hij terug naar fotografie en beeldhouwkunst.
Van die foto's zijn in het Smak ook voorbeelden te zien. Zoals Large landscape, een fotocollage van typische, Belgische huizen die aan elkaar zijn vastgeklit.
Dansende kontjes
Eind jaren negentig ziet Theys weer mogelijkheden doordat digitale technologie toegankelijker wordt. Hij maakt dan monumentale video-installaties van haast sculpturale proporties, al dan niet met digitale animatie. De kunstenaar is een meester in het weergeven van grote groepen mensen in barokke tableaus.
Ronduit subliem is Patria (Vive le
roi ! Vive la république!), een her-
`In België gaat men heel conservatief om met kunst. Mijn werk werd hier niet goed onthaald'

interpretatie van Gustaaf Wappers' schilderij Episode van de Septemberdagen van de Belgische Revolutie in 1830. In Wappers' barokke composities zwaaien strijdvaardige burgers met de Belgische vlag op de Grote Markt van Brussel. Bij Theys wordt het een bende ingedommelde oproeragenten die ligt te suffen voor het Vlaams Parlement. Van de trotse natie van Wappers blijft niet veel meer over, op wat gestamel en loze kreten na. Op relativerende wijze haalt Theys de gezwollenheid van 19de-eeuwse natievorming onderuit. Het is een grandioos werk en cynische herschrijving van een geromantiseerde constructie van de werkelijkheid.
Met die barokke composities - hij maakt ook een tweede versie van majorettes en fanfaremuzikanten in de Marollen - is Theys op zijn best. Maar zijn fascinatie voor found footage heeft hij evenmin afgezworen. Met het ontstaan van Youtube ontdekt hij een goudmijn. Voor de video-installatie Danaë verzamelde hij amateur-filmpjes van meisjes die voor hun webcam op suggestieve wijze met hun achterwerk schudden. The final countdown is dan weer een montage van duizenden clipjes waarin de bekende rockklassieker wordt hernomen.
Theys' werk omvat alle aspecten van videokunst. Van trash-experiment enfoundfootage tot strak gecomponeerde tableaus. Sommige werken komen nu misschien wat gedateerd over, maar dat is eigen aan een medium dat zo snel evolueert. En niemand die dat beter kent dan Koen Theys.

Sam Steverlynck – De Standaard
2 apr. 2013

back